Cách mạng Pháp (
tiếng Pháp: Révolution française;
1789–
1799), là một sự kiện quan trọng trong
lịch sử Pháp, diễn ra từ năm
1789 đến
1799, khi lực lượng
dân chủ và
cộng hòa đã lật đổ chế độ
quân chủ chuyên chế và cả
Giáo hội Công giáo Rôma tại
Pháp cũng đã phải trải qua nhiều thay đổi.
[1] Tuy
thể chế của
Pháp đã trải qua các giai đoạn
cộng hòa,
đế quốc, và
quân chủ trong 75 năm sau khi
Đệ nhất Cộng hòa bị
Napoléon Bonaparte đảo chính, cuộc
cách mạng này đã kết thúc
chế độ phong kiến trong xã hội Pháp. Nó được xem là quan trọng hơn các cuộc
cách mạng khác tại
Pháp sau này. Nó cũng làm giảm xu hướng chuyên chế và đề cao sức mạnh của
nhân dân, biến họ từ thần dân thành
công dân. Cuộc cách mạng đã giải phóng những tiềm năng của xã hội Pháp bị chế độ phong kiến kiềm hãm. Sức ảnh hưởng của cuộc Cách mạng Pháp rất lớn lao, nhất là đối với các quốc gia theo
chế độ phong kiến thời bấy giờ.Trong khoảng thời gian từ năm
1760 tới năm
1840, vai trò của nước
Pháp trên thế giới rất quan trọng. Ảnh hưởng của
người Pháp đã tới các xứ
Ireland,
Ba Lan,
Hà Lan,
Ý và nhiều miền đất khác. Pháp đã là trung tâm của các phong trào trí thức trong
thế kỷ XVIII. Khoa học của nước Pháp đã dẫn đầu thế giới. Phần lớn các tác phẩm văn hóa và chính trị đều được viết bằng
tiếng Pháp được các nhà trí thức thuộc nhiều
quốc gia tìm đọc và các
ý tưởng,
sáng kiến,
phát minh của
người Pháp được các dân tộc khác trên thế giới theo dõi và bắt chước.
Tiếng Pháp đã là một ngôn ngữ quốc tế, dùng cho các
nhà trí thức và giới quý tộc của nhiều
quốc gia tại châu Âu.Nước Pháp với dân số 24 triệu người vào giữa
thế kỷ XVIII, là một miền đất giàu có nhất và đông dân nhất dưới quyền một chính phủ trung ương, trong khi vào thời gian này, nước
Đức còn bị chia rẽ, nước
Nga mới chỉ đang trỗi dậy chậm chạp, còn
dân số của cả nước
Anh và
Scotland cộng lại mới được 10 triệu người. Thành phố
Paris tuy nhỏ hơn so với thành phố
Luân Đôn về
diện tích nhưng lại rộng gấp hai lần các thành phố
Wien và
Amsterdam.
Tiền vàng của nước Pháp được lưu hành khắp
châu Âu và chiếm một nửa số lượng ngoại tệ giao dịch, và số lượng
hàng hóa xuất cảng của nước Pháp qua các nước khác của châu Âu đã lớn hơn số lượng hàng hóa của nước Anh. Nhưng trong hoàn cảnh phát triển với ảnh hưởng rộng lớn như vậy, cuộc Cách mạng Pháp đã bùng nổ, làm rung động cả châu Âu, đã lật đổ chế độ cũ bằng một thứ "xã hội mới" và là một khuôn mẫu mà các phong trào cách mạng sau này hướng vào, coi cuộc Cách mạng Pháp năm 1789 là một cuộc cách mạng đi trước. Những giá trị của cuộc Cách mạng vẫn có sức ảnh hưởng to lớn đến nền chính trị Pháp và châu Âu cho đến ngày nay. Khẩu hiệu "Tự do, bình đẳng, bác ái" cũng như bài hát
quốc ca của Pháp
La Marseillaise đều được ra đời từ cuộc cách mạng.Cách mạng Pháp được xem là kết quả của những tư tưởng trong
Thời kỳ Khai sáng với mơ ước thiết lập một xã hội của nhân tính, lý tính và tự do
[2]. Cuộc cách mạng đã làm sụp đổ
chế độ phong kiến ở
Pháp, đồng thời đem đến sự giải phóng cho nhân dân, sự phân chia ruộng đất công bằng hơn, các đặc quyền của giới tinh hoa bị bãi bỏ, và thiết lập quyền bình đẳng giữa con người với con người. Trên phạm vi toàn cầu, Cách mạng Pháp đã dẫn tới sự bùng nổ của các cuộc cách mạng dân chủ và sự ra đời của các nền cộng hòa, báo hiệu sự cáo chung của chế độ phong kiến trên toàn thế giới. Cách mạng Pháp đem lại cảm hứng cho giới trí thức Châu Âu, khiến họ tin rằng một thời đại mới đã mở ra cho loài người, rằng con người có thể cải biến xã hội cho tốt đẹp hơn. Nó đã trở thành điểm khởi đầu cho sự phát triển của tất cả các
hệ tư tưởng chính trị hiện đại, dẫn đến sự ra đời và phổ biến của
chủ nghĩa tự do,
chủ nghĩa cực đoan,
chủ nghĩa dân tộc,
chủ nghĩa thế tục,
chủ nghĩa xã hội,
chủ nghĩa cộng sản và nhiều tư tưởng khác. Cách mạng Pháp khác biệt với các cuộc cách mạng khác bởi nó không chỉ tác động tới một
quốc gia, mà nó đã đem lại lợi ích lớn lao cho toàn thể nhân loại
[3].